दोन भावांनी मौजमजेच्या वयात व्यवसाय सुरू केला, फक्त 1 लाखांपासून सुरू केला व्यवसाय मॉडेल अद्वितीय आहे अवघ्या 23 वर्षांच्या अक्षत अग्रवालने त्याचा 21 वर्षांचा भाऊ अभिषेक अग्रवाल यांच्यासोबत बेबी केअरचा व्यवसाय सुरू केला आहे. ते नैसर्गिक बाळ काळजी उत्पादने बनवतात. त्यांचे बिझनेस मॉडेल बाकीच्या बिझनेसच्या तुलनेत खूप वेगळे आहे.
वाढत्या स्टार्टअप संस्कृतीमध्ये सर्व प्रकारची उत्पादने येत आहेत. लहान मुलांपासून ते वृद्धांपासून वृद्धांसाठी उत्पादने बनवली जात आहेत. तथापि, बहुतेक स्टार्टअप्सचे पहिले फोकस टायर-1 शहरे आणि मेट्रो शहरे आहेत. जेव्हा ते चांगले स्थिर होतात, तेव्हा ते त्यांचे उत्पादन टियर-2, टियर-3 शहरांमध्ये किंवा ग्रामीण भागात घेऊन जातात.
बिहारच्या सीतामढी येथे राहणार्‍या अक्षत अग्रवाल यांनी येथे दरी पाहिली आणि ही समस्या सोडवताना त्यांनी व्यवसाय करण्यावर संशोधन करण्यास सुरुवात केली. अक्षतला शेवटी मुलांसाठी बेबी केअर नॅचरल प्रोडक्ट्स बनवण्याची आवड निर्माण झाली. यानंतर, सप्टेंबर 2022 मध्ये, त्यांनी लहान मुलांसाठी नैसर्गिक उत्पादने बनवणारे ‘शिशू’ स्टार्टअप सुरू केले.
अवघ्या 23 वर्षीय अक्षत अग्रवालची कौटुंबिक पार्श्वभूमी व्यवसायाची आहे, त्यामुळे त्याला व्यवसायात नेहमीच रस होता. अक्षतच्या वडिलांचा फार्मास्युटिकल क्षेत्रात वितरणाचा व्यवसाय आहे. हा व्यवसाय अक्षतच्या आजोबांनी सुरू केला होता आणि आता त्याचे वडील चालवत आहेत, जे टॉप फार्मा कंपन्यांचे वितरक आहेत.
आपल्या मुलांनी व्यवसायात मदत करावी किंवा स्वतःचा व्यवसाय करावा, अशी अक्षतच्या वडिलांचीही इच्छा होती. अक्षतने स्वतःचा व्यवसाय करण्याचा विचार केला आणि लहान भाऊ अभिषेक अग्रवाल (21 वर्षे) सोबत शिशूला सुरुवात केली. अक्षतला हे नाव (शिशू) इतके आवडले की त्याने फेब्रुवारी २०२१ मध्येच त्याची नोंदणी करून घेतली.
व्यवसायासाठी मुलांचा विभाग का निवडला?
अक्षतने मुलांचा विभाग निवडला कारण त्यांच्यासाठी नैसर्गिक उत्पादने बनवणाऱ्या सर्व कंपन्या फक्त टियर-1 शहरांवर किंवा महानगरांवर लक्ष केंद्रित करत होत्या. अशा स्थितीत त्या शहरांना डोळ्यासमोर ठेवून त्यांची किंमतही ठरवण्यात आली.
इथे अक्षतला एक मोठी दरी दिसली आणि व्यवसायाची संधीही दिसली. अशा परिस्थितीत टियर-2 आणि टियर-3 शहरांबरोबरच ग्रामीण भागावरही लक्ष केंद्रित करावे, असा विचार त्यांनी केला. त्याने लहान मुलांसाठी बनवलेल्या नैसर्गिक उत्पादनांचा किमतीचा मुद्दाही हे उत्पादन जास्त महाग नसावे हे लक्षात घेऊन ठरवण्यात आले आहे. त्याला टियर-१ ला अजिबात टार्गेट करायचे नाही, कारण खूप स्पर्धा आहे.
अक्षतला बेबी केअर कॅटेगरीत काही प्रमुख समस्या आढळल्या. पहिली गोष्ट म्हणजे या श्रेणीत टियर-2, टियर-3 आणि ग्रामीण भागाकडे आतापर्यंत दुर्लक्ष करण्यात आले आहे. नैसर्गिकतेचा ट्रेंड वेगाने सुरू झाला आहे, परंतु तो केवळ मेट्रो आणि टियर-1 शहरांपुरताच मर्यादित आहे. जोपर्यंत हे ब्रँड टियर-2 आणि टियर-3 शहरांमध्ये किंवा ग्रामीण भागात जाण्याचा विचार करतात, तोपर्यंत मेट्रो शहरांमध्येच काहीशी स्पर्धा असते आणि ब्रँड्स त्यात अडकून राहतात.
लोकांमध्ये ब्रँड लॉयल्टी येत नाही हेही त्यांनी पाहिले, कारण मेट्रो आणि टियर-1 शहरांमध्ये लोकांसमोर अनेक पर्याय आहेत. यामुळे अक्षतने टायर-2 आणि टियर-3 शहरांवर लक्ष केंद्रित करण्याचा विचार केला. या शहरांमध्ये, जर लोक एखाद्या ब्रँडशी निष्ठावान बनले तर ते दीर्घकाळ वापरतात, ज्यामुळे कंपनीचा नफा वाढतो.
फक्त 1 लाख रुपयांपासून सुरू!
अक्षतने वडिलांकडून केवळ एक लाख रुपये घेऊन हा व्यवसाय सुरू केला. त्याच्या वडिलांनी अक्षतला व्यवसायासाठी वेगवेगळ्या टप्प्यांवर पैसे दिले. वेगवेगळ्या कामांसाठी पैसे द्यायचे आणि त्या बजेटमध्ये काम पूर्ण झाले तर पुढच्या कामासाठी पैसे द्यायचे.
उदाहरणार्थ, सुरुवातीच्या 1 लाख रुपयांमध्ये, अक्षतला त्याच्या वडिलांना घटकांचे संशोधन, फॉर्म्युलेशन आणि उत्पादन कोठे बनवायचे हे फायनल करायचे होते आणि त्याने हे सर्व केले. आतापर्यंत त्यांनी या व्यवसायात सुमारे 25-30 लाख रुपयांची गुंतवणूक केली आहे.
एक अनोखे बिझनेस मॉडेल निवडले
आजच्या युगात जिथे प्रत्येक स्टार्टअप ऑनलाइन चॅनलद्वारे आपली विक्री वाढवत आहे, अक्षत वितरण मॉडेलद्वारे बाजारात प्रवेश करत आहे. याचे एक प्रमुख कारण हे देखील आहे की ते ज्या क्षेत्रांना लक्ष्य करत आहेत, तेथे ऑनलाइन माध्यमातून फारच कमी विक्री होते. अक्षत म्हणतो की, जर कोणताही FMCG ब्रँड मोठा व्हायचा असेल तर तो केवळ ऑनलाइन चॅनलद्वारे बनवता येणार नाही.
मोठे होण्यासाठी त्याला ऑफलाइन मार्केटमध्ये उतरावे लागते. यासाठी तो वितरकांचे नेटवर्क तयार करत आहे, ज्याद्वारे त्याची उत्पादने सर्व भागात पोहोचतील. दुसरीकडे, त्यांना ऑनलाइन माध्यमातून ऑर्डर मिळाल्यास त्याचा पुरवठाही थेट कंपनीकडून न करता त्या भागातील वितरकामार्फत केला जाईल. अशा स्थितीत वितरकाचा नफा कमी होणार नाही आणि ऑफलाइनसोबतच ऑनलाइन बाजारालाही खतपाणी घातले जाईल.
वितरकांमार्फत व्यवसाय करण्याचा एक मोठा फायदा म्हणजे सर्व कामकाजात दैनंदिन कामाच्या प्रवाहात खूप मदत होईल. यासोबतच तो त्वरीत व्यापाराद्वारे लोकांपर्यंत माल पोहोचवण्यास सक्षम असेल. जर वितरक त्याच भागातील असेल तर जास्तीत जास्त 1 दिवसात माल लोकांपर्यंत पोहोचवला जाईल. त्याच वेळी, वितरकाकडून ऑनलाइन ऑर्डर देखील जातील, मग तो ऑनलाइन स्पर्धा म्हणून पाहणार नाही, तर कमाईचे अतिरिक्त साधन म्हणून पाहणार आहे.
वितरकांसोबतचा व्यवसाय फायदेशीर आहे जुन्या काळाबद्दल बोलताना अक्षत सांगतात की, 10 वर्षांपूर्वी जेव्हा ऑनलाइन बूम फारशी नव्हती तेव्हा FMCG कंपनीचे प्रत्येक शहरात एक खास वितरक असायचे. तेथून किरकोळ विक्रेत्याकडून माल मिळत असे. वितरक ब्रँडची मक्तेदारी ठेवत असत आणि केवळ 2-3 टक्के फरकाने काम करत असत.
कोणत्या मार्केटसाठी केव्हा आणि किती ऑर्डर येईल, अशा स्थितीत कंपनीला आगाऊ पैसे भरायचे, याची सर्व माहिती कंपनीकडे होती. त्यामुळे कंपनीलाही रोखीची अडचण आली नाही. तथापि, डिस्ट्रिब्युटरशिप मॉडेलमध्ये एक समस्या अशी आहे की कंपनीचे मार्जिन कमी होते. तथापि, जर व्यवसाय मोठ्या प्रमाणावर असेल तर कमी फरकाने देखील फरक पडत नाही.
10 पेक्षा जास्त ऑनलाइन प्लॅटफॉर्मवर उपलब्ध शिशू उत्पादने
सध्या 10 पेक्षा जास्त ऑनलाइन प्लॅटफॉर्मसह अनेक ऑफलाइन स्टोअर्सवर उपलब्ध आहेत. यामध्ये Amazon, Flipkart, Jio Mart, Meesho, 1mg सारख्या सर्व प्लॅटफॉर्मचा समावेश आहे. सध्या ज्या ठिकाणी शिशूचे वितरक नाहीत अशा ठिकाणी कंपनी थेट माल पोहोचवत आहे, तर ज्या ठिकाणी वितरक आहेत अशा ऑनलाइन ऑर्डर वितरकांमार्फत दिल्या जात आहेत.
किंमतीकडे पूर्ण लक्ष दिले गेले.
तुम्हाला नैसर्गिक उत्पादने कमी जागेत विकायची असतील तर त्याची किंमत जास्त नसावी हेही लक्षात घेतले पाहिजे. अशा परिस्थितीत जिथे बाजारात इतर कंपन्यांच्या नैसर्गिक उत्पादनांची किंमत सर्व पारंपरिक उत्पादनांपेक्षा जवळपास दुप्पट आहे, तिथे अक्षतने ती खूपच कमी ठेवली आहे. अक्षत सांगतो की त्याच्या उत्पादनांच्या किमती पारंपारिक उत्पादनांपेक्षा किंचित जास्त महाग आहेत. कारण जर किंमत जास्त असेल तर ग्राहक फक्त पारंपारिक उत्पादनांनाच चिकटून राहतील.